Chùa Một Cột di sản văn hóa lịch sử của người Việt Nam

Chùa Một Cột di sản văn hóa lịch sử của người Việt Nam

22/03/2021 0 Nguyễn Trường 1,947

Chùa Một Cột là một di sản mang đậm tính dân tộc Việt Nam. Không gian chùa là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc kết hợp nghệ thuật điêu khắc đá. Tất cả hội tụ và mang những nét riêng của người Việt.   Kiến trúc của chùa Một Cột là công trình có một không hai. Chùa được tạo hình như một đóa hoa sen. Biểu thị cho sự tinh khiết của Phật pháp. Vì vậy dân gian vẫn gọi chùa Một Cột với một cái tên khác là Liên Hoa Đài.

Toàn bộ không gian chùa được đặt lên một cột dưới hồ Linh Chiểu. Chùa được gắn trên 2 trục đá một cách khéo léo tạo nên sự độc đáo cho kiến trúc chùa. Chùa được thiết kế một cách chi tiết, phần mái hình đao cong có đắp hình rồng chầu mặt nguyệt. Hay còn được gọi là “Lưỡng long chầu nguyệt” với những hoa văn tinh xảo. Trong kiến trúc chùa từ xưa đến nay rồng là một biểu tượng không thể thiếu. Đây là một hình tượng quyền uy và thần thánh. Mang trong mình một sự mạnh mẽ vốn có. Nó phản ánh ước vọng và trí tuệ của con người.

Chùa Một Cột với kiểu kiến trúc phong kiến đặc trưng

Chùa Một Cột không chỉ nổi tiếng trong nước mà được cả thế giới biết đến. Bởi vì kiến trúc vô cùng độc đáo. Ngày nay, chùa Một Cột nằm trong quần thể di tích quan trọng, gồm: Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Hồ Chí Minh, nhà sàn và ao cá Bác Hồ.

Kinh thành Thăng Long tráng lệ với bao Cung điện nguy nga. Với lầu son gác tía của biết bao Vương triều chỉ còn trong hoài niệm người Việt Nam. Giờ đây, những gì để ta chiêm bái chỉ là những mảnh sành, mảnh gốm tìm thấy dưới lòng đất Thủ đô. Nhà sử học Dương Trung Quốc từng nhận định rằng: “Cung điện nghìn cột mẹ cột con đá tảng hoa sen lưng rùa khắc tạc tuy uy nghi. Nhưng lại yểu thọ hơn ngôi chùa gỗ cắm một cột xuống ao bùn”. Thật đúng vậy, nếu tìm biểu trưng cho Thăng Long – Hà Nội. Người ta sẽ nghĩ ngay tới hai hình ảnh: chùa Một Cột và Khuê Văn Các trong Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Chùa Một Cột với kiểu kiến trúc phong kiến đặc trưng

Tương truyền, chùa được xây dựng từ thời Vua Lý Thái Tông. Niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo thứ nhất (năm 1049). Truyền thuyết kể rằng: Vua Lý Thái Tông tuổi đã cao mà vẫn chưa có con trai để kế nghiệp lớn. Một đêm Hoàng thượng chiêm bao thấy Phật Bà ngự trên tòa sen. Phật trao cho Ngài một đứa con trai. Quả nhiên sau đấy Hoàng hậu mang thai rồi sinh hạ Hoàng tử. Nhớ ơn Phật Bà, Vua Lý Thái Tông cho dựng một ngôi chùa độc đáo. Với kiến trúc chùa giống một toà sen nhô lên từ mặt nước. Và được đặt tên là Liên Hoa đài.

Ngôi chùa mang đậm tính chất lịch sử của dân tộc Việt Nam

Khánh thành chùa, Nhà Vua cung thỉnh tất cả Tăng Ni, Phật tử khắp Kinh thành Thăng Long. Tất cả đứng xung quanh, tụng kinh suốt bảy ngày, bảy đêm. Vua lại cho dựng thêm bên cạnh một ngôi chùa lớn mang tên Diên Hựu. Năm 1105, Vua Lý Nhân Tông cho trùng tu lại chùa Một Cột. Dựng thêm cạnh đó ngọn tháp bằng đá trắng cao 13 trượng. Chùa là nơi để đức Vua, Hoàng thân tụng kinh niệm Phật.

Sách Việt sử lược chép: Vào năm 1108, Nhà Vua cho đúc một quả chuông đồng vô cùng lớn. Chuông nặng mười hai tấn, tôn vinh là Giác Thế chung (chuông thức tỉnh người đời). Chuông được đem treo trên một phương đình xây bằng đá xanh, tọa lạc cạnh chùa Một Cột. Đáng tiếc là chuông đúc xong đánh lại không kêu, nên đành đem vứt bỏ ngoài ruộng hoang. Tương truyền, chuông bị lãng quên lâu ngày. Vì vậy rùa vào trong làm tổ nên người đời mới gọi là chuông Quy Điền. Đây là một trong Thiên Nam tứ đại khí lừng danh trong lịch sử.

Ngôi chùa là biểu tượng cho lịch sử Việt Nam từ xưa đến nay

Năm 1922, chùa Một Cột được Trường Viễn Đông Bác Cổ trùng tu lại. Trước đêm thực dân Pháp phải trao trả lại Hà Nội cho Chính phủ nước ta. Chúng đã đang tâm đặt mìn phá tan chùa. Năm 1954, nhân dân ta đã phục dựng lại chùa Một Cột theo đúng nguyên mẫu của ngôi chùa cổ xưa.

Ngôi chùa là biểu tượng cho lịch sử Việt Nam từ xưa đến nay

Chùa Một Cột được xem là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất ở Việt Nam. Chính vì sự độc đáo này mà nhiều nơi trên đất nước ta đã và đang xây những phiên bản tương tự. Tại thành phố Hồ Chí Minh có phiên bản mang tên chùa Nam Thiên Nhất Trụ và chùa Đào Xuyên. Đại Sứ quán Việt Nam ở Hàn Quốc cũng có phiên bản của chùa Một Cột.

Nhà sử học Dương Trung Quốc từng nhận xét: “Chùa tuy không còn yếu tố vật chất nào cổ. Thế nhưng những giá trị phi vật thể vẫn nguyên vẹn như thuở xa xưa”. Một ngôi chùa tưởng như rất nhỏ bé mong manh. Đây có lẽ cả thế giới chỉ Việt Nam mới có ngôi chùa kiến trúc siêu nhỏ như vậy. Những giá trị văn hóa, lịch sử vô cùng to lớn, lại trường tồn cùng dân tộc. Một ngôi chùa giữa hồ nước chỉ đủ chỗ cho mấy bát hương hay một pho tượng. Dù không tường hào, không tháp chuông, không cổng tam quan. Nhưng vẫn uy nghiêm trong tâm linh dân tộc. Đây là hình ảnh biểu trưng của Thủ đô, vững vàng trong dòng thời gian bất tận.

Nguồn: thegioidisan.vn